زمان لخته شدن فعال (ACT) آزمایشی است که در درجه اول برای کنترل دوزهای بالای هپارین (در درمان با هپارین تجزیه نشده یا استاندارد) استفاده می‌شود. هپارین داروی ضد انعقاد است و لخته شدن خون را مهار می‌کند و معمولاً از طریق تزریق یا انفوزیون پیوسته در ورید تجویز می‌شود. دوزهای بالای هپارین ممکن است در طی اقدامات پزشکی یا جراحی که نیاز به جلوگیری از لخته شدن خون است، مانند جراحی بای پس قلبی تجویز شود.

در دوزهای متوسط​​، هپارین برای کمک به جلوگیری و درمان رویداد نامناسب لخته شدن خون (ترومبوز یا ترومبوآمبولی) استفاده می‌شود و میزان آن به کمک آزمایش زمان ترومبوپلاستین نسبی (PTT) یا آزمایش ضد فاکتور هپارین Xa، کنترل می‌شود. پایش یا نظارت، بخش حیاتی در درمان ضد انعقاد است زیرا اثر رقیق شدن خون (اثر ضد انعقادی) هپارین می‌تواند در افراد مختلف اندکی متفاوت از یکدیگر باشند. اگر مقدار هپارین تجویز شده برای مهار سیستم لخته شدن بدن کافی نباشد، ممکن است لخته‌های خونی در عروق سراسر بدن ایجاد شود. برعکس اگر هپارین بیش از حد تزریق شود، خونریزی می‌تواند بیش از حد و حتی مهلک باشد.

قبل از عمل، در هنگام عمل و برای مدت کوتاهی پس از عمل جراحی قلب باز، دوزهای بالای هپارین تجویز می‌شود. در طی اینگونه اعمال جراحی، قلب و ریه‌های بیمار غالباً در یک مدار گردش خارجی قرار می‌گیرند. به این صورت که خون بیمار با استفاده از دستگاه‌های مکانیکی در خارج از بدن فیلتر و اکسیژن رسانی می‌شود. تماس خون با سطوح مصنوعی باعث فعال شدن پلاکت‌ها و فعال شدن سیستم انعقاد می‌شود و سلسله مراحل پشت سرهمی را شروع می‌کند که منجر به تشکیل لخته خون می‌شود. دوز بالای هپارین از تشکیل لخته جلوگیری می‌کند اما بدن را در تعادل دینامیکی ظریفی بین فرآیند لخته شدن و یا خونریزی قرار می‌دهد. در این سطح از فرآیند لخته شدن خون، PTT دیگر از نظر بالینی به عنوان یک ابزار نظارت مفید نیست. آزمایش PTT شامل واکنش لخته شدن در شرایط آزمایشگاهی است و در سطوح بالای هپارین زمان آن بسیار طولانی می‌شود و ارزشی ندارد. در این موارد برای نظارت، باید از ACT استفاده شود.