خلط، مخاط یا بلغمی غلیظ است که از طریق سرفه از دستگاه تنفسی تحتانی (برونش‌ها و ریه‌ها) خارج می‌شود. بزاق یا آب دهان نیست. باید در فرآیند جمع‌آوری نمونه دقت شود که نمونه از مجاری هوایی تحتانی باشد و از دستگاه تنفسی فوقانی نباشد. نمونه‌های خلط ممکن است به وسیله خارج کردن ترشحات و یا به صورت القایی تهیه شوند (به بخش زیر در مورد جمع‌آوری نمونه مراجعه کنید.)

کشت خلط باکتریایی وجود باکتری‌های بیماری زا (پاتوژن‌ها) را در افرادی که مشکوک به ذات‌ الریه باکتریایی یا سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی هستند، تشخیص می‌دهد. باکتری‌های موجود در نمونه شناسایی شده و آزمایش حساسیت  برای انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک برای درمان انجام می‌شود.

گاهی اوقات عفونت تنفسی توسط یک پاتوژن ایجاد می‌شود که نمی‌تواند با یک کشت معمول خلط باکتریایی رشد کند و شناسایی شود. آزمایشات دیگری، مانند اسمیر اسید فست و کشت میکروب سل،  کشت قارچ یا کشت ویروسی، ممکن است علاوه بر یک کشت معمول یا به جای آن انجام شود.

به طور روتین، اولین مرحله در آزمایش روتین نمونه خلط، یک رنگ‌آمیزی گرم برای شناسایی نوع کلی باکتری است که ممکن است وجود داشته باشد. سپس نمونه در محیط‌های مغذی مناسب قرار داده شده و انکوبه می‌شود. محیط‌های کشت شرایط رشد باکتری‌های موجود را فراهم می‌کنند و زمینه را برای انجام آزمایش‌های بعدی و شناسایی باکتری‌ها آماده می‌سازند.

خلط یک نمونه‌ی استریل نیست. به این معنا که وقتی فردی به یک عفونت تنفسی باکتریایی مبتلا شود، معمولاً باکتری‌های بی‌ضرری که به طور معمول در دهان، گلو و غیره وجود دارند (فلور طبیعی) نیز در کنار باکتری‌های بیماری‌زا حضور دارند.

یک کارشناس با تجربه‌ی آزمایشگاهی، فلور طبیعی را از باکتری‌های بیماری‌زا متمایز می‌کند و انواع مختلف باکتری‌های موجود در کشت را شناسایی می‌کند. شناسایی یک فرآیند گام به گام است که ممکن است شامل چندین آزمایش بیوشیمیایی، ایمنی شناختی یا مولکولی و مشاهدات مربوط به مشخصات رشد ارگانیسم باشد.

برای پیگیری درمان و تعیین این که آیا باکتری‌های موجود احتمالاً به آنتی‌بیوتیک‌های خاص پاسخ می‌دهند یا خیر، اغلب به آزمایش حساسیت ضد میکروبی نیاز است.

کشت خلط، رنگ‌آمیزی گرم و آزمایش حساسیت همگی به گزارش آزمایش کمک می‌کنند و به پزشک اطلاع می‌دهد کدام عوامل بیماری‌زا وجود دارد و چه درمان‌های آنتی‌بیوتیکی احتمالاً مانع رشد آن‌ها می‌شود.

چگونه نمونه برای آزمایش جمع‌آوری می‌شود؟

نمونه‌های خلط ممکن است با سرفه یا به طریقه‌ی القایی گرفته شوند. نمونه‌هایی که با کمک سرفه به خارج رانده می‌شوند در یک ظرف استریل آزمایشگاهی جمع‌آوری می‌گردند. به طور کلی سرفه عمیق لازم است و باید به فرد گفته شود که دفع بلغم یا مخاط از ریه‌ها ضروری است و نه بزاق.

اگر کسی نتواند نمونه خلط بگیرد، معمولاً با رعایت دستورالعمل ارائه شده و استنشاق محلول نمکی استریل یا گلیسیرین آئروسل به مدت چند دقیقه باعث شل شدن خلط در ریه‌ها می‌شود. استنشاق بخار یا دوش آب گرم نیز می‌تواند در شل شدن بلغم مفید باشد. گاهی، یک القای خلط ممکن است به کمک یک تکنسین درمانگر تنفسی انجام شود.

تمام نمونه‌های جمع‌آوری شده باید در همان زمان تازه بودن جهت انجام آزمایش به آزمایشگاه منتقل شوند. نمونه‌های خلط قبل از پردازش باید توسط آزمایشگاه بررسی و پذیرفته شوند.

نتایج مفید کشت خلط تا حد زیادی به جمع‌آوری نمونه خوب بستگی دارد. اگر با بررسی یک رنگ‌آمیزی گرم نمونه مشخص شود که این ماده دارای تعداد قابل توجهی سلول طبیعی پوشیده شده دردهان است. (سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی)، بنابراین نمونه به طور کلی برای کشت مناسب نمی‌باشد و ممکن است جمع‌آوری مجدد نمونه مورد نیاز باشد. اگر نمونه دارای تعداد زیادی گلبول‌های سفید خون باشد که نشان‌دهنده پاسخ بدن به عفونت باشد، نمونه مناسبی برای کشت محسوب می شود.

آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی خاصی برای آزمایش نیاز است؟

ممکن است قبل از جمع‌آوری نمونه به شما گفته شود که مسواک بزنید و دهان خود را با آب بشویید. همچنین ممکن است به شما آموزش داده شود که حداقل ۲-۱ ساعت قبل از جمع‌آوری نمونه، که معمولاً اولین نمونه صبحگاهی است، از خوردن غذا خودداری کنید.