غربالگری سرم مادر یا آزمایش چند نشانگر، چندین ماده در خون زن باردار را در سه ماهه دوم حاملگی اندازه‌گیری می‌کند. از نتایج آن می‌توان برای تعیین خطر ابتلای جنین به اختلال کروموزوم یا نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا استفاده کرد. این مواد شامل مواردی است که در زیر ذکر شده است. وقتی سه ماده اول با هم اندازه‌گیری می‌شوند، غربالگری سه گانه (triple screen) نامیده می‌شود. هنگامی که ماده چهارم، یعنی inhibin A، اضافه می‌شود، به آن غربالگری چهارگانه (quad screen) گفته می‌شود.

• آلفا-فتوپروتئین (AFP) پروتئینی است که توسط بافت جنین تولید می‌شود. در طی رشد، سطح AFP در خون جنین و مایع آمنیوتیک تا حدود ۱۲ هفته افزایش می‌یابد و سپس سطح آن به تدریج تا هنگام تولد کاهش می‌یابد.  مقداری  از AFP از جفت به خون مادر عبور می‌کند. در مشکلات خاصی که بر روی نوزاد تأثیر می‌گذارد، مقدار بیشتری از AFP به مایع آمنیوتیک و سپس به خون مادر نشت می‌کند. به‌همین ترتیب، از آزمایش AFP برای غربالگری نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا استفاده می‌شود. ممکن است به عنوان بخشی از triple screen یا quad screen انجام شود. هنگامی‌که خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی (سندرم داون (تریزومی ۲۱) و سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸)) قبلاً با استفاده از غربالگری سه ماهه اول سندرم داون یا آزمایش DNA جنینی عاری از سلول انجام شده است، ممکن است این تست انجام شود. 

بر طبق نظر کالج متخصصین زنان و زایمان آمریکا، آزمایش AFP نقص لوله عصبی را در ۸۵٪ موارد تشخیص می‌دهد.

•  گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود. سطح خونی این هورمون در مادران در سه ماهه اول بارداری افزایش می‌یابد و سپس در باقی مانده دوره بارداری کاهش می‌یابد. در حاملگی‌هایی که جنین دارای نقص کروموزومی است که منجر به سندرم داون می‌شود، hCG تمایل به بالارفتن دارد در حالی که در حاملگی‌هایی که جنین دارای نقص کروموزومی است که منجر به سندرم ادواردز می‌شود، hCG تمایل به کم شدن دارد. 

• استریول غیرکنژوکه (uE3) یک فرم استروژن است که از طریق متابولیسم توسط جنین ساخته می‌شود. این فرآیند کبد، آدرنال و جفت را درگیر می‌کند. مقداری از استریول غیر کونژوگه از جفت عبور می‌کند و می‌تواند در خون مادر اندازه گیری شود. سطح آن در حوالی هفته ۸ و افزایش می‌یابد و تا کمی قبل از زایمان بالا می‌ماند. در حاملگی‌هایی که جنین دارای سندرم داون یا سندرم ادواردز است، uE3 تمایل به کم شدن دارد.

• A Inhibin  هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود. Inhibin A یک دایمر است (دارای دو قسمت است) و گاهی اوقات به عنوان DIA یا  Inhibin A دایمریک شناخته می‌شود. سطوح خونی مادران از هفته ۱۴ تا ۱۷ بارداری به‌آرامی کاهش می‌یابد و سپس دوباره افزایش می‌یابد. در بارداری‌هایی که جنین مبتلا به سندرم داون است، سطح آن بیشتر می‌شود.

با وارد کردن نشانگر چهارم، Inhibin A، حساسیت و ویژگی غربالگری  برای سندرم داون را افزایش می‌دهد. طبق ACOG ، غربالگری سه گانه در ۶۹٪ موارد سندرم داون را تشخیص می‌دهد در حالی که غربالگری چهارگانه در ۸۱٪ موارد آن را تشخیص می‌دهد. اگر نتایج غربالگری سرم مادر نگران کننده باشد، آزمایشات تشخیصی مانند آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) ممکن است توصیه شود.

 چگونه نمونه برای آزمایش جمع آوری می‌شود؟

 نمونه خون از ورید بازوی مادر گرفته می‌شود. 

آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی برای آزمایش نیاز است؟

 به هیچ گونه آمادگی برای آزمایش نیاز نیست.