گلبول‌های سفید خون (WBC) که به آن‌ها لکوسیت نیز گفته می‌شود، سلول‌هایی هستند که در خون و سیستم لنفاوی گردش می‌کنند و از بدن در برابر عفونت محافظت می‌کنند.  آن‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند و همچنین در التهاب، آلرژی و محافظت در برابر سرطان نقش دارند. 

آزمایش افتراقی گلبول‌ های سفید تعداد هر یک از انواع مختلف WBC را در نمونه خون شما به‌صورت طبقه بندی شده نشان می‌دهند.

پنج نوع گلبول سفید اصلی وجود دارد که هر کدام عملکردهای مختلفی دارند. با استفاده از آزمایش افتراقی می توان به اطلاعاتی مانند موارد زیر دست یافت:

•  آیا انواع مختلف WBC ها نسبت به یکدیگر در حالت تناسب طبیعی وجود دارند یا خیر.

•  آیا تعداد انواع مختلف سلول‌ها طبیعی است و یا افزایش یا کاهش یافته است.

•  آیا گلبول‌های سفید غیر طبیعی و یا نابالغ وجود دارند یا خیر.

این اطلاعات برای تشخیص انواع خاصی از بیماری‌ها که بر سیستم ایمنی بدن و مغز استخوان تأثیر می‌گذارند مفید است.

یک آزمایش افتراقی ممکن است همراه و یا بعد از شمارش کامل خون (CBC) انجام شود، آزمایشی که اغلب به عنوان یک بررسی عمومی در مورد سلامتی استفاده می‌شود. همچنین ممکن است برای پیگیری نتایج غیر طبیعی آزمایش CBC انجام شود.

اغلب اوقات آزمایش افتراقی گلبول‌ های سفید به‌وسیله‌ی دستگاه آنالیز کننده خون انجام می‌شود. گاهی اوقات این آزمایش، توسط یک متخصص آزمایشگاهی انجام می گیرد که با استفاده از میکروسکوپ اسمیر خون را بررسی می‌کند.  

انواع سلول‌های سفید خون

 مغز استخوان پنج نوع اصلی از گلبول‌های سفید شامل نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل و بازوفیل را تولید می‌کند.

•  نوتروفیل‌ها (neu) به‌طور معمول بیشترین تعداد گلبول‌های سفید در گردش خون را تشکیل می‌دهند. 

 آ‌ن‌ها به ناحیه‌ای از بافت آسیب دیده یا عفونی شده منتقل می‌شوند و باکتری‌ها یا گاهی قارچ‌ها را می‌بلعند و از بین می‌برند.

•  لنفوسیت‌ها (لنف‌ها) هم در خون و هم در سیستم لنفاوی وجود دارند. لنفوسیت‌ها به‌طور کلی به سه نوع تقسیم می‌شوند، اما آزمایش افتراقی قادر به تشخیص آن‌ها از یکدیگر نیست. در این آزمایش همه انواع لنفوسیت‌ها با‌هم شمارش و گزارش می‌شوند. برای تفکیک این سه نوع از یکدیگر، آزمایش تخصصی جداگانه‌ای (مانند ایمونوفنوتیپ) باید انجام شود.

•  لنفوسیت‌های B (سلول‌های B) آنتی بادی تولید می‌کنند که به محافظت در برابر عفونت کمک می‌کنند. سلول‌های پلاسما از نوع لنفوسیت‌های B کاملاً تمایز یافته هستند که آنتی بادی‌ها (پروتئین‌های ایمنی) را تولید می‌کنند که باکتری‌ها، ویروس‌ها و دیگر آنتی ژن‌های خارجی «غیر خودی» را هدف قرار داده و از بین می‌برند.

•  لنفوسیت‌های T (سلول‌های T) روند بالغ شدن خود را در تیموس به پایان می‌رسانند و از چند نوع مختلف تشکیل می‌شوند. برخی از سلول‌های T به بدن کمک می‌کنند تا آنتی ژن‌های "خود" و "غیر خود" را از یکدیگر تشخیص دهند.

برخی دیگر میزان و وسعت پاسخ ایمنی را شروع و کنترل می‌کنند و در صورت لزوم آن را تقویت می‌کنند و سپس با برطرف شدن شرایط، سرعت این واکنش‌ها را کاهش می‌دهند.  انواع دیگر سلول‌های T مستقیماً به سلول‌های سرطانی و سلول‌های آلوده به ویروس حمله کرده و آن‌ها را خنثی می‌کنند.

•  سلول‌های کشنده طبیعی (سلول‌های NK) مستقیماً به سلول‌های غیرطبیعی مانند سلول‌های سرطانی یا سلول‌های آلوده به ویروس حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برند.

• مونوسیت‌ها (مونو)، مشابه نوتروفیل‌ها، به ناحیه‌ای از عفونت منتقل می‌شوند و باکتری‌ها را بلعیده و از بین می‌برند. آن‌ها بیشتر به جای عفونت‌های حاد با عفونت‌های طولانی مدت (مزمن) مرتبط هستند. مونوسیت‌ها همچنین در ترمیم بافت و سایر عملکردهای مربوط به سیستم ایمنی بدن نقش دارند.

•  ائوزینوفیل‌ها (eos) به عفونت‌های ناشی از انگل پاسخ می‌دهند، در واکنش‌های آلرژیک (ازدیاد حساسیت) نقش دارند و میزان و وسعت پاسخ‌های ایمنی و التهاب را کنترل می‌کنند.

•  بازوفیل‌ها (baso) معمولاً کمترین تعداد لکوسیت‌های در گردش خون را تشکیل می‎‌دهند و تصور می‌شود در واکنش‌های آلرژیک نقش دارند.

آزمایش افتراقی گلبول ‌های سفید چه اطلاعاتی را نشان می‌دهد؟

یک آزمایش افتراقی گلبول ‌های سفید می‌تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت بیماری شخص یا آنچه باعث کم یا زیاد شدن لکوسیت‌ها می‌شود، ارائه دهد. وقتی عفونت یا فرآیند التهابی در جایی از بدن وجود داشته باشد، مغز استخوان گلبول‌های سفید بیشتری تولید می‌کند و آن‌ها را در خون آزاد می‌کند. بسته به علت عفونت یا التهاب، ممکن است یک نوع خاص از گلبول‌های سفید بر خلاف انواع دیگر افزایش یابد. 

با برطرف شدن شرایط، مغز استخوان تعداد کم‌تری از آن نوع گلبول‌های سفید تولید می‌کند تا تعداد به سطح طبیعی کاهش یابد.

علاوه بر عفونت و التهاب، شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند بر تولید گلبول‌های سفید توسط مغز استخوان یا زنده ماندن آن‌ها در خون تأثیر بگذارد و در نتیجه سلول‌ها تعداد کم یا زیاد شود. 

آزمایش افتراقی همراه با سایر اجزای CBC، پزشک را نسبت به مشکلات احتمالی آگاه می‌کند. نتایج اغلب همراه با آزمایشات دیگری مانند آزمایش اسمیر خون، که می‌تواند وجود گلبول‌های سفید غیر طبیعی و یا نابالغ را نشان دهد، تفسیر می‌شوند.

 در چند بیماری جدی، برخی از اشکال نابالغ سلول‌ها از مغز استخوان به گردش خون آزاد می‌شوند و ممکن است توسط آزمایش افتراقی گلبول‌ های سفید تشخیص داده شوند. به عنوان مثال در عفونت باکتریایی، سرطان خون، سندرم میلودیسپلاستیک یا نئوپلاسم های میلو پرولیفراتیو این حالت رخ می‌دهد.

 برخی از سلول‌های نابالغ که ممکن است شناسایی شوند شامل متامیلوسیت ها، میلوسیت ها، پرومیلوسیت ها یا بلاست ها هستند.

 اگردر نتایج بدست آمده مشکلی باشد، ممکن است طیف وسیعی از آزمایشات دیگر برای کمک به تعیین علت این اختلال و بی‌نظمی انجام شود. پزشک به طور معمول علائم و نشانه‌های بیماری، سابقه پزشکی و نتایج معاینه بالینی را برای تصمیم‌گیری در مورد آزمایشات دیگر در نظر می‌گیرد. 

 به عنوان مثال، در صورتی که نیاز باشد نمونه برداری از مغز استخوان ممکن است انجام شود زیرا در مغز استخوان فرآیند معمولی تولید و بلوغ گلبول‌های سفید جریان دارد.