آزمایش آنتی ژن سرطان پروستات ۳ (PCA3) مواد ژنتیکی (mRNA) را تشخیص می‌دهد که فقط توسط پروستات تولید می‌شود. پروتئین PCA3 و mRNA مرتبط با آن در سطوح پایین در بافت طبیعی پروستات وجود دارد. PCA3 در حدود ۹۰٪ سرطان‌های پروستات به مقدار زیاد (بیش از حد بیان شده) وجود دارد. آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) نیز به میزان زیاد توسط سرطان‌های پروستات تولید می‌شود اما در تعدادی از شرایط خوش خیم نیز می‌تواند افزایش داشته باشد.

این آزمایش PCA3 mRNA و PSA mRNA را در اولین نمونه ادرار جمع آوری شده پس از معاینه انگشتی پروستات از طریق رکتوم اندازه گیری می‌کند. آزمایشگاه‌ها عددی را براساس نسبت PCA3 mRNA به PSA mRNA گزارش می‌کنند که نمره یا امتیاز PCA3 نامیده می‌شود.

سرطان پروستات رشد کنترل نشده سلول‌ها در پروستات است، غده کوچکی که مجرای ادرار را در مردان احاطه می‌کند. برخی از مردان ممکن است با استفاده از آزمایش خون PSA، غربالگری سرطان پروستات را انجام دهند. افزایش سطح PSA با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات همراه است، اما PSA همچنین می‌تواند با هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، التهاب پروستات (پروستاتیت)، عفونت و انواع دیگر شرایط موقت افزایش یابد.

تشخیص سرطان پروستات نیاز به انجام نمونه برداری (بیوپسی) از پروستات و شناسایی سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ دارد. این بیوپسی ممکن است پس از افزایش نتیجه PSA یا یک معاینه‌ی انگشتی غیرطبیعی انجام شود. دقت نمونه برداری به تعداد نمونه‌های بافتی و مکان‌هایی که از آن‌ها گرفته شده بستگی دارد. از آنجا که در بیوپسی نمونه‌های کوچک بافتی تهیه می‌شود و از آنجا که PSA خاص سرطان نیست، بیوپسی اولیه اغلب منفی است.

بیوپسی اولیه منفی ممکن است باعث شود که پزشک این سوال را مطرح کند که آیا بیمار واقعاً عاری از سرطان است یا سرطان از قلم افتاده است. نگرانی در مورد از قلم انداختن سرطان قابل توجه از نظر بالینی ممکن است پزشک را به انجام بیوپسی دیگری ترغیب کند، به ویژه اگر تکرار PSA هنوز بالا باشد یا افزایش یابد. با این حال، هر نمونه برداری دارای عوارض جدی مانند، خون در ادرار (هماچوری) یا مایع منی، خونریزی مقعدی، مشکل در ادرار کردن، عفونت و در موارد نادر سپتی‌سمی است، بنابراین به حداقل رساندن تعداد بیوپسی‌ها نیز مطلوب است.

تست PCA3 می‌تواند به شما کمک کند تا مشخص شود که آیا بیوپسی مجدد از پروستات  احتمالا ممکن است مثبت باشد و اینکه  آیا ممکن است فرد را از تکرار بیوپسی غیرضروری نجات بخشد. PCA3 به طور قابل توجهی در سرطان پروستات بیش از حد بیان می‌شود اما (بر خلاف PSA) تحت تأثیر پروستاتیت یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات قرار نمی‌گیرد.