کاتکول آمین‌‌ها گروهی از مواد مشابه هستند که در واکنش به استرس‌های جسمی یا عاطفی در خون آزاد می‌شوند. کاتکول آمین‌های اولیه عبارتند از دوپامین، اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین.

آزمایش کاتکول آمین میزان این هورمون‌ها را در ادرار و یا خون اندازه گیری می‌کند. آزمایش ادرار بیشتر از آزمایش خون درخواست می‌شود.

استرس ناشی از خون‌گیری می‌تواند سطح کاتکول آمین را در خون افزایش دهد، بنابراین نتایج آزمایشات خون به اندازه نتایج آزمایش ادرار قابل اعتماد نیست.

 کاتکول آمین‌ها در مدولای فوق کلیوی ( قسمت داخلی غده)  تولید شده و در خون آزاد می‌شوند. غدد فوق کلیوی اندام‌های کوچک و مثلثی شکلی هستند که در قسمت فوقانی هر کدام از کلیه‌ها قرار دارند. کاتکول آمین‌ها همچنین توسط سلول‌های سیستم عصبی سمپاتیک تولید می‌شوند. آن‌ها در پاسخ به استرس جسمی و عاطفی در خون آزاد می‌شوند.

همچنین به انتقال تکانه‌های عصبی در مغز کمک می کنند، باعث افزایش رهاسازی گلوکز و  اسید چرب برای انرژی، گشاد شدن برونشیول‌ها و گشاد شدن مردمک چشم می‌شوند.

 نوراپی نفرین همچنین رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و باعث افزایش فشار خون می‌شود و اپی نفرین ضربان قلب و متابولیسم را افزایش می‌دهد. کاتکول آمین‌ها پس از انجام اعمال خود، به ترکیبات غیر فعال متابولیزه می‌شوند. دوپامین به اسید هومووانیلیک (HVA) تبدیل می‌شود، نوراپی نفرین به نورمتانفرین و اسید وانیل ماندلیک (VMA) تجزیه می‌شود و اپی نفرین به متانفرین و VMA تبدیل می‌شود. هورمون‌ها و متابولیت‌های آن‌ها  از طریق ادرار از بدن دفع می‌شوند.

در حالت طبیعی کاتکول آمین‌ها و متابولیت‌های آن‌ها در بدن در مقادیر کم و نوسانی وجود دارد که فقط در طی یک وضعیت استرس زا و بلافاصله بعد از آن در مقدار قابل توجه افزایش می‌یابد.

 با این حال، تومورهای نادری به نام فئوکروموسایتوما و پاراگانگلیوما می‌توانند مقادیر زیادی هورمون تولید کرده و در نتیجه غلظت خونی و ادراری آن‌ها افزایش یابد. این می‌تواند باعث افزایش مداوم یا ناگهانی فشار خون شود که منجر به سردردهای شدید می‌گردد.

علائم دیگر شامل تپش قلب، تعریق، حالت تهوع، اضطراب و احساس گزگز در دست‌ها و پاها است. تومورهای فئوکروموسایتوما و پاراگانگلیوما نادر هستند. در حالی که تعداد کمی از آن‌ها سرطانی هستند، بیشتر این تومورها خوش خیم بوده و از محل اصلی خود گسترش نمی‌یابند. اما اگر تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است به رشد خود ادامه دهند و علائم بدتر شوند.

با گذشت زمان، فشار خون بالا ناشی از هورمون‌های اضافی ممکن است منجر به آسیب کلیه، بیماری قلبی  و افزایش خطر سکته یا حمله قلبی شود. تشخیص و درمان این تومورها مهم است زیرا باعث ایجاد فشار خون بالایی می‌شوند که قابل معالجه است. در بیشتر موارد، تومورها را می‌توان با جراحی برداشته و یا درمان کرد تا میزان کاتکول آمین‌ها به میزان قابل توجهی کاهش یابد و علائم و عوارض مربوط به آن‌ها کاهش یافته یا برطرف شود.

چگونه نمونه برای آزمایش جمع آوری می شود؟ 

برای آزمایش ادرار، جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته  مورد نیاز است. تمام حجم ادرار به مدت ۲۴ساعت جمع‌آوری می‌شود. مهم است که نمونه در این مدت در جای خنک (یخچال) نگهداری شود. یک ماده نگهدارنده مورد نیاز است که معمولاً داخل  ظرف جمع آوری شده ریخته می‌شود. 

آزمایش خون وریدی برای اندازه گیری کاتکول آمین در حالت نشسته انجام می‌شود، اما توصیه می‌شود  در حالت درازکش قرار بگیرید. 

از طریق پزشک یا آزمایشگاه دستورالعمل‌های مربوطه را درخواست نمایید.

آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آماده سازی خاصی نیاز است؟ 

سطح کاتکول آمین‌ها تحت تأثیر برخی داروها، غذاها و استرس‌ها است. رعایت دستورالعمل‌ها برای انجام  آزمایش جهت اطمینان از جمع آوری نمونه مناسب و تفسیر صحیح نتایج مهم است. 

دستورالعمل‌های پزشک  یا آزمایشگاه را رعایت کنید. 

• شما باید در مورد داروهای تجویز شده و داروهای بدون نسخه و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد که مدتی قبل از آزمایش دارو را قطع کنید. 
• با این حال، بدون مشورت با پزشک خود نباید هیچ دارویی را قطع کنید. پزشک اطلاعات مورد نیاز در مورد مواد بالقوه مداخله کننده را در اختیار شما می گذارد و تعیین می کند که کدام یک از داروها می‌توانند با اطمینان قطع شود و مصرف کدامیک برای حفظ سلامتی شما باید ادامه یابد. 
• همچنین به شما آموزش داده می شود که از چه غذاهایی امتناع کنید. نیز ممکن است قبل از جمع آوری نمونه خون لازم به ناشتایی باشد.
•  از استرس‌های عاطفی و جسمی و ورزش شدید قبل آزمایش خون و در طی زمان جمع آوری نمونه ادرار جلوگیری کنید زیرا می توانند ترشح کاتکولامین را افزایش دهند.