آنتی بادی‌های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل (ANCA)، آنتی بادی‌های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن هستند که به اشتباه پروتئین‌های اختصاصی درون نوتروفیل‌ها (نوعی گلبول سفید) را هدف قرار داده و به آن‌ها حمله می کنند. آزمایش ANCA میزان این آنتی بادی‌ها را در خون شناسایی و اندازه‌گیری می‌کند.

دو مورد از رایج ترین ANCA ها، آنتی بادی‌هایی هستند که پروتئین‌های مایلوپراکسیداز (MPO) و پروتئیناز 3 (PR3) را هدف قرار می‌دهند. به این ترتیب به آن‌ها pANCA و cANCA گفته می شود.

دو نوع آزمایش ANCA وجود دارد :

نوع اول ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IIF) نام دارد. در این روش از نوتروفیل‌های ثابت شده روی یک لام استفاده می‌کنند. برای آزمایش، سرم نمونه خون شما با نوتروفیل‌های موجود در اسلاید مخلوط می‌شود و هر آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیل موجود در نمونه به پروتئین‌های نوتروفیل متصل می‌شود. آماده کردن اسلاید با آنتی بادی رنگ شده با فلئوروکروم با آنتی بادی ضد سیتوپلاسم ضد نوتروفیل موجود واکنش نشان می‌دهد. این روش یک طرحی از فلورسانس را ایجاد می‌کند که در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است. این الگو ممکن است به عنوان سیتوپلاسمی (cANCA)، دور هسته ای (pANCA) یا  آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیلی غیر معمولی (X-ANCA) شناخته شود.

در روش دیگر، آزمایشگاه ممکن است با استفاده از روش الایزا آنتی بادی‌های میلوپراکسیداز یا پروتئیناز 3 را مورد بررسی قرار دهد.

هنگام آزمایش موارد مشکوک به واسکولیت، ترکیبی از هر دو آزمایش فلورسانس و آزمایش الایزا انجام می‌شود.

آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیل ممکن است در چندین اختلال خود ایمنی وجود داشته باشد که باعث التهاب، آسیب بافتی و نارسایی عضوی می‌شود:

واسکولیت سیستمیک گروهی از اختلالات همراه با آسیب و ضعیف شدن رگ‌های خونی است که به دلیل تنگ شدن و انسداد رگ‌های خونی و بدنبال آن از دست دادن خون، می‌تواند باعث آسیب به بافت و اندام شود. همچنین می‌تواند موجب ضعیف شدن مناطقی از دیواره رگ‌های خونی شود که به آنوریسم معروف هستند و پتانسیل پاره شدن دارند. علائمی که فرد مبتلا به واسکولیت سیستمیک تجربه می‌کند به میزان فعالیت خود ایمنی و قسمت‌های درگیر بدن بستگی دارد.

چند نوع واسکولیت سیستمیک با تولید آنتی بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل ارتباط نزدیکی دارند:

- گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت (گرانولوماتوز وِگنر)

- پلی آنژیت میکروسکوپی

 - گرانولوماتوز ائوزینوفیلیک همراه با پلی آنژیت (سندرم Churg Strauss)

- پلی آرتریت ندوزا (PAN)

آنتی بادی‌های  cANCA / PR3 بیشتر در نوع گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت دیده می‌شوند و آنتی بادی‌های pANCA / MPO اغلب با پلی آنژیت میکروسکوپی در ارتباط هستند. با این حال هر دو ممکن است در هر سه نوع با درجات مختلف واکنش دیده شوند.

کولیت اولسراتیو (UC) نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است که با بافت‌های متورم و آسیب دیده در پوشش روده بزرگ همراه است.

 تشخیص کولیت اولسراتیو از بیماری کرون (نوع دیگری از بیماری التهابی روده که می‌تواند بر روی هر قسمت از دستگاه روده تأثیر بگذارد) دشوار است. وجود آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیل غیرمعمول به طور کلی با کولیت اولسراتیو (۸۰٪ بیماران) همراه است، در حالی که فقط ۲۰٪ بیماران دارای بیماری کرون می‌توانند این آنتی بادی را داشته باشند.