آزمایش الایزا را می‌توان به طور کامل در محلول، بدون هیچ چیز ثابت شده‌ای روی یک سطح، در یک سنجش اتصال رقابتی انجام داد.

در این سنجش، یک رابطه خطی بین فعالیت آنزیم و مقدار آنتی‌ژن مورد نظر در نمونه بیمار وجود دارد.

معرف‌های این آزمایش در واقع یک آنتی‌بادی برای یک آنتی‌ژن مورد نظر هستند و آنتی‌ژن مورد نظر به یک آنزیم متصل می‌شود.

هنگامی که کمپلکس آنتی‌ژن-آنزیم به آنتی‌بادی متصل می‌شود، فعالیت آنزیمی وجود ندارد. اگر آنتی‌ژنی در نمونه بیمار وجود نداشته باشد، آنتی‌بادی به مجموعه آنتی‌ژن-آنزیم متصل می‌شود و فعالیت آنزیمی وجود ندارد.

از طرف دیگر وقتی آنتی‌ژن در نمونه بیمار وجود دارد، آنتی‌ژن آزاد از آنتی‌بادی، آزاد می‌شود. آنتی‌ژن آزاد که به آنزیم متصل است، فعال می‌شود و آنزیم فعال یک بستر بدون رنگ را به یک محصول رنگی تبدیل می‌کند.