
درمـاتوفیتوزیس
در طول تاریخ تکاملی درماتوفیتها با محیطها یا میزبانهای خاصی سازگاری و تطابق پیدا کردهاند که از این منظر آنها را در سه دسته به شرح زیر طبقه بندی میکنند:
درماتوفیتهای انسان دوست یا آنتروپوفیلیک (Anthropophilic Dermatophytes) مثل تریکوفیتون روبروم، تریکوفیتون ویولاسئوم، تریکوفیتون منتاگروفایتیس، میکروسپوروم اودوئینی، اپیدرموفیتون فلوکوزوم، تریکوفیتون سوداننس، تریکوفیتون شوئن لاینی و تریکوفیتون تونسورانس.
درماتوفیتهای حیوان دوست (Zoophilic Dermatophytes) مانند میکروسپوروم کانیس، تریکوفیتون وروکوزوم، تریکوفیتون اکوئینوم و میکروسپوروم گالینه.
درماتوفیتهای خاکدوست (Geophilic Dermatophytes) مانند میکروسپوروم جیپسئوم ، تریکوفیتون آئلوئی، میکروسپوروم فولووم، میکروسپوروم نانوم و تریکوفیتون ترستر.
دستههای جانبی
کچلی بدن
کچلی بدن: عوامل شایع کچلی بدن از هر سه جنس تریکوفیتون، اپیدرموفیتون و میکروسپوروم میباشد. معمولترین پاتوژن تریکوفیتون روبروم و سپس تریکوفیتون منتاگروفایتیس است. عوامل شایع دیگر بعد ازاین دو بترتیب عبارتند از: تریکوفیتون تونسورانس، اپیدرموفیتون فلوکوزوم، تریکوفیتون کانسنتریکوم، میکروسپوروم کانیس، تریکوفیتون وروکوزوم و بالاخره میکروسپوروم جیپسئوم. در مناطقی که کچلی سر با گونههای درماتوفیتی بومی شیوع دارد اکثر موارد کچلی بدن نیز بعلت همان عوامل بومی کچلی سر میباشند.
تینا پروفوندا
تینا پروفوندا: فرمی است که در آن ضایعات عمقی دیده میشود، پاسخ التهابی بسیارشدید است و مرکز بهبود یابنده دیده نمیشود.
گرانولومای ماجوشی
گرانولومای ماجوشی: به شکل پوستولهای دور فولیکولهای مو دیده میشود. عامل آن معمولا تریکوفیتون روبروم است و معمولا در خانمهائی دیده میشود که بیماری قارچی ناخن داشتهاند و آن را بداخل فولیکول مو تلقیح کردهاند.
کچلی ناخن
کچلی ناخن: تریکوفیتون روبروم و تریکوفیتون منتاگروفایتیس بیشتر از بقیه درماتوفیتها از ضایعات ناخن جدا شدهاند وانسیدانس تریکوفیتون روبروم چهاربرابر بیشتراز تریکوفیتون منتاگروفایتیس بوده است. در موارد کمتری اپیدرموفایتون فلوکوزوم، تریکوفیتون ویولاسئوم، تریکوفیتون تونسورانس، تریکوفیتون شوئن لاینی، تریکوفایتون وروکوزوم و گونههای میکروسپوروم مثل میکروسپوروم جیپسئوم و میکروسپوروم کانیس نیز از ضایعات ناخن جدا شدهاند.
قارچهای کپکی غیر درماتوفیتی نیز به صفحه ناخن حمله میکنند و ضایعاتی پدید میآورند که در تشخیص افتراقی با درماتوفیتوزیس ناخن قرار میگیرند. این قارچها غالبا ناخنهای بزرگ پا خصوصا افراد بالای 60 سال را مبتلا میسازند. اگرچه گرفتاری یکی از ناخنهای دست نیز مشاهده میشود ولی درگیری چندین ناخن پا شایعتر است. علت اینکه این نواحی بیشتر مبتلا میشوند را مربوط به شرائط محیطی مناسب مانند گرما و رطوبت، نارسائی عروق سطحی و اختلالات آناتومیک (مانند روی هم قرارگرفتن انگشتان و فشردگی آنها روی هم و یا چنگکی شدن ناخن) میدانند. فوزاریوم اوکسیسپوروم و آلترناریا تنوئیس عمدتا ناخنهای دست ولی آسپرجیلوس ترئوس و نترزیا منجیفرا ناخنهای دست و پا هردو را آلوده میسازند. ناخنهای دست توسط برخی از کپکها که روی گیاهان زندگی میکنند هنگام کار باغبانی مورد تهاجم قرار گرفته و لذا این حالت بیشتر در افراد جوان دیده میشوند.
در ناخنهای بزرگ ضایعات بصورت اونیکولیز و پارونیشیا بوده و مشابه با کچلی ناخن ضایعات در نواحی اطراف و انتهای ناخن مشاهده شده و گاهی نیز بصورت اونیکومایکوزیس سفید سطحی ظاهرمیشوند.
ضایعات حاصل از نترزیا منجیفرا درناخنهای دست بصورت پارونیشیای مزمن و هیپرکراتوز شیار جانبی دیده شده و تغییر رنگی به رنگهای زرد یا قهوهای در سطح صفحه ناخن ایجاد میشود. پیشرفت هیپرکراتوز زیر ناخنی و درگیری صفحه ناخن عاقبت تخریب کامل ناخن را درپی دارد. اسکوپولاریوپسیس و سیتالیدیوم نیز از جمله دیگر کپکهای بیماریزای ناخن هستند.
کچلی پا
کچلی پا: مهمترین درماتوفیتهای مولد کچلی پا عبارتند از تریکوفیتون منتاگروفایتیس، تریکوفیتون روبروم و اپیدرموفیتون فلوکوزوم، در موارد کمتری میکروسپوروم کانیس و تریکوفیتون ویولاسئوم نیز از ضایعات مربوط جدا شدهاند.
کچلی دست
کچلی دست: تقریبا تمام درماتوفیتها میتوانند مهاجمین بالقوه درماتوفیتوز دست باشند اما اکثرعفونتها توسط تریکوفیتون روبروم، تریکوفیتون منتاگروفایتیس و اپیدرموفیتون فلوکوزوم ایجاد میشوند.
کچلی کشاله ران
کچلی کشاله ران: عفونت درماتوفیتی ناحیه کشاله ران و پری آنال تا نواحی کمری یعنی محل بستن کمربند است. ضایعات آن ممکن است بصورت گرفتاری یک طرف و یا هر دو طرف باشد.